Jaren geleden kreeg ik een e-mail van een secretaresse van een garagebedrijf. Ze hadden een jubileum, vertelde ze, en het bedrijf bestond al lange tijd. Heel erg lang. Zo lang, dat het ze een leuk idee leek om hun klanten als onderdeel van de festiviteiten een recept mee te geven van een appeltaart 'zoals deze in oma’s tijd ook al werd gemaakt'. En nu had ze gezien dat ik zoveel van oude kookboeken hield en of ik niet even wilde kijken of er iets in stond…?
Nou, dat kon ik natuurlijk wel. Maar die appeltaart is helemaal niet zo spannend. Die maakten ze honderd jaar geleden al precies zo. Sterker nog, 200 jaar geleden zou je hem ook zonder moeite hebben herkend. Weet je wat jullie moeten doen, zei ik. Je moet het recept voor schoenlapperstaart geven. Dát is nou echt een appeltaart die niemand meer eet, terwijl (overgroot)oma hem in 1900 beslist wel kende.
Sterker nog, de schoenlapperstaart (ook wel eens schoenmakerstaart genoemd) staat al in het eerste Nederlandse kookboek ‘De Verstandige Kock’ uit 1667. Echt heel chic is de taart niet, hoor. Hij is vrij nat en heeft dus geen deeg. Ik zou het ook niet snel voor een verjaardagsvisite maken, want hij is wat boers. Het lijkt nog het meeste op de binnenkant van appeltaart, maar dan in vaste vorm. Je zou het zelfs een appelpudding kunnen noemen. Nee, gebakken appelmoes; dat is het. Maar lekker jongens…! En zeer geschikt als dessert natuurlijk, zo’n pudding.
Kijk, even voor de aardigheid het recept uit 1667:
Om een schoenmakerstaert te backen: Neemt suere Appels, schildtse, aen stucken gesneden en gaar gekoockt, wrijft die kleyn, neemt dan boter, Suycker, en Corenten, yder na zijn believen, en dat samen met 4 à 5 eyeren daer in gheroert, neemt dan geraspt Tarwenbroot, en doet dat onder in een schootel, daer op u Appelen geleght, doeter weer geraspt Tarwenbroot boven over, en deckt dan toe met een decksel van een Taertpanne, en vuur daer op gheleght, maeckt een goede korste.
Waar men toen broodkruim gebruikte is het nu makkelijker om beschuiten te verkruimelen. Dat deed oma ook al. Ik weet trouwens niet wat het garagebedrijf er uiteindelijk mee gedaan heeft.
Schoenlapperstaart
1 kg zoetzure (moes)appels (in ieder geval appels die goed tot moes koken; Jonagold is prima. Goudreinet ook)
100 gr rozijnen
11 beschuiten (110 gr)
80 gr roomboter
75 gr suiker
1 tl kaneel
snuf zout
5 grote eieren (L) of 6 middelgrote (M)
eventueel poedersuiker
Schil de appels, haal het klokhuis eruit en snijd de appel in stukjes. Doe ze in een kookpan, samen met een scheut water, en breng het aan de kook (zonder deksel erop). Kook de appels stuk tot een dikke appelmoes. Kijk uit dat het niet te droog kookt. Als je appelmoes erg vochtig is, kunnen die rozijnen mooi even meekoken, zodat ze wat vocht opslurpen, maar het moet uiteindelijk wel een echt dikke appelmoes zijn. Weeg de moes: je hebt 750 gram nodig. Niet meer, hoor; dan wordt de taart te nat.
Haal van het vuur en laat de boter in de warme appelmoes smelten. Wanneer het redelijk afgekoeld is, voeg je de verkruimelde beschuiten, suiker, kaneel en zout toe.
Splits de eieren in dooiers en eiwit. Voeg de dooiers toe aan de lauwe appelmoes en meng deze erdoorheen. Klop de eiwitten stijf in een kom tot je de kom op z'n kop kan houden (ja, en dan blijven die eiwitten dus in de kom, jongens...) Spatel de eiwitten dan ook met liefde door de appelmoes. Het moet een mooie, luchtige massa worden, dus zachtjes spatelen!
Verhit de oven voor op 200 graden (of hetelucht 180 graden). Bekleed een springvorm van 20 of 24 cm met bakpapier (papier even onder de kraan houden en losjes samenvouwen tot een bol, dan uitvouwen. Nu kan je het heel makkelijk in de vorm plooien). Doe het beslag in de vorm.
Bak de taart 45 minuten. Als je er een sateprikker insteekt moet deze er schoon uitkomen.
Laat de taart afkoelen in de vorm voor dat je de randen eraf haalt. Bestrooi de taart met poedersuiker.
