Wentelteefjes

Ik hou erg van klassiekers, gerechten met een geschiedenis, of recepten die in meerdere landen hetzelfde blijken te zijn, maar die toch afzonderlijk van elkaar wat kleine wijzigingen hebben ondergaan. En in al deze gevallen komt het wentelteefje de hoek om kijken.

Ach gut, het wentelteefje uit mijn jeugd... Al gegeten in de 4e eeuw en inmiddels in elke uithoek ter wereld aanwezig. Blijkbaar bleek het overal noodzakelijk om iets met oud brood te doen, want weggooien was (en is) natuurlijk zonde. Ik besloot onmiddellijk om ze hier ook weer eens op het menu te zetten en toen ik eens ging neuzen kwam ik een waslijst aan varianten tegen.

Allereerst maar het Hollandse recept:

Wentelteefjes

voor 4 personen:

8 oude boterhammen

2 eieren

3,5 dl melk

2 el suiker

Kaneel

Roomboter om in te bakken

om te bestrooien: suiker (poedersuiker, basterdsuiker of kristalsuiker) en kaneel

Kluts de eieren met de melk, suiker en een flinke snuif kaneel in een lage, brede schaal. Doop de boterhammen (ev zonder korst) erin, maar laat ze er niet te lang in liggen, want dan wordt het een natte bende met gescheurde boterhammen bovendien.

Bak ze in de boter aan twee kanten bruin en bestrooi met suiker en kaneel.

Luxe varianten:

•                    Besmeer een boterham met amandelspijs. Leg er een andere boterham op en verwerk ze zoals bij de normale wentelteven. Serveer met een grove appelcompote. Zo lekker als dessert, maar wel heel machtig!!

•                    Wentelteefjes van brioche, suikerbrood of krentenbrood.

•                    Kruidige teefjes: Verwarm de melk en laat deze 5 minuten trekken met een kaneelstokje en 3 steranijsen. Laat het samen afkoelen, verwijder de kaneel en steranijs en gebruik daarna als boven beschreven.

De volgende benamingen en varianten vond ik ook wel noemenswaardig:

• United Kingdom: hier heten ze 'poor knights of Windsor', 'Gypsy Toast' en in delen van Cumbria, 'Pandora'. Poor knights worden met sherry gemaakt. Overigens bestaan de Knights of Windsor echt, want het zijn gepensioneerde militairen die verder bijklussen op Windsor Castle. Vroeger waren ze inderdaad ook arm. Het gezelschap werd opgericht in de 14e eeuw door King Edward III toen ridders in krijgsgevangenschap hun bezit hadden moeten verkopen om hun eigen losgeld te betalen. In ruil voor dienst op het kasteel kregen ze een pensioen en onderdak. Zouden ze iets met wentelteefjes hebben te maken omdat ze alleen maar oud brood hadden te eten?
• Scandinavië: ook Arme Riddere (Denemarken en Noorwegen) / Fattiga Riddare in Zweden (betekent allebei “Arme Ridders”). Ze worden gegeten met slagroom. Ook wel met een soort spijs, maar dan zijn het wel Rijke Ridders. Behalve de normale bereiding wordt ook wel eens een pannenkoekbeslag gebruikt om de boterhammen in te dopen.
• Finland: köyhät ritarit (Arme Ridders) of rikkaat ritarit (Rijke Ridders) als ze volledig worden bedekt met poedersuiker of slagroom en met een rood ‘oog’ van jam in het midden.
• Duitsland: hier heten ze ook al Armer Ritter (Arme Ridders). In plaats van melk wordt ook wel room gebruikt. Als het wordt gevuld met pruimenmoes, Powidl of jam hebben we opeens te maken met Rijke Ridders. Soms wordt het brood nog in paneermeel gewenteld. Ze worden gegeten met poedersuiker, kaneel en suiker of een vanillesaus. Een variant erop is de Versoffene Jungfrau (dronken maagd), waarbij de melk wordt vervangen door rode wijn. Scheiterhaufen zijn wentelteefjes gebakken in de oven en gevuld met geraspte appel, kaneel, suiker, in rum geweekte rozijnen en amandelen. Meer een soort broodpudding dus.
• Frankrijk: pain perdu (verloren brood). Idem voor België (Wallonië dan), New Orleans, Acadiana (Louisiana), Newfoundland en Kongo.
• Kroatië: pohani kruh en prženice. Men gebruikt vrij dikke sneden brood en het wordt gegeten met zure room, kaas of jam.
• Nederland: wentelteefjes. De herkomst heeft waarschijnlijk te maken met een soort gebak dat vroeger een 'teef' heette. En nee, het heeft niets te maken met een vrouwtjeshond.
• Spanje: torrijas". Ze worden vooral gegeten op Witte Donderdag (Pasen). In plaats van melk wordt ook wel wijn gebruikt en ze worden geserveerd met honing of kaneel. In Catalonie heten ze ook "torradetes de Santa Teresa".
• Portugal: 'rabanadas'. In plaats van melk kan ook wijn, thee of water worden gebruikt en in plaats van suiker en kaneel kan men een saus van suiker, kaneel, water en port maken.
• Zwitserland: Fotzelschnitten, of Vogelheu, hoewel vogelheu anders wordt gemaakt; eerst wordt het brood gebakken en daarna wordt het melkmengsel erop geschonken zodat het brood alsnog het vocht opneemt. Eventueel ook in een hartige versie met spek en uien. (Uiteraard. Je bent Zwitsers of niet.)
• Rusland: гренки – grěnki.
• Sri Lanka en Myanmar: Bombay Toast
• In India is dit brood eerder zout dan zoet. Het ei wordt geklopt met melk, zout, groene chili’s en gehakte uien. Het wordt geserveerd met ketchup.
• USA: over het algemeen French toast, maar soms ook German toast, Spanish toast, nun's toast, egg toast, of French fried pudding. Geserveerd met boter en ahornsiroop. Kan ook gevuld worden met banaan, aardbei of ander fruit.
• Oostenrijk: Pofesen (en dat is weer een middeleeuws soort schild waarvan de vorm aan een snee brood doet denken.) Ze worden gevuld met kwetsen of Powidl (een soort dikke pruimenjam met rum).
• Brazilië: rabanada of "fatia parida" (in het noordwesten van Brazilië). Men viert er geboortes, kerstmis, Pasen of het nieuwe jaar mee. Het wordt gemaakt van een speciaal brood dat rond de feestdagen te koop is: 'Pão de Rabanada'. Het wordt gegeten met kaneel en suiker en soms wordt een beetje melk vervangen door rode wijn.
• Bulgarije: пържени филии - părzheni filii ("gebakken sneetjes brood). Typisch iets voor het ontbijt. In plaats van melk kan yoghurt worden gebruikt.
• Hong Kong: 西多士 (Westerse toast). Wordt vooral rond theetijd gegeten. Het brood wordt in ei of soja gedoopt en bestaat normaliter uit een dubbele boterham gevuld met pindakaas, Kaya (een kokos-ei-jam), of soms vruchtenjam.
• Hongarije: bundás kenyér (luchtig brood of brood in een pels). Ze worden gegeten met zout en peper, uien, tomaten, mayonaise of ketchup.

Oordeel van de kleine chef: tja, wat denk je? Zo kunnen we wel elke dag lunchen!